Tüp bebek (IVF) yöntemi, normal yollarla çocuk sahibi olamayan çiftlere uygulanan ve en sık kullanılan yardımcı üreme yöntemidir. Kısırlık tedavisi yöntemleri arasında ilk sırada yer alan tüp bebek tedavisi için başvuran çiftlerde hem kadın hem de erkek belli test ve tahlillere tabi tutularak kısırlığa neden olan asıl sebep tespit edilmeye çalışılır. tüp bebek nasıl yapılır sorusuna cevap verilebilmesi çıkan sonuçlara göre de değerlendirme yapmak gerekir.
Kısırlık testi sonucunda sağlık sorununun kimde olduğu net olarak anlaşılır. Bazı çiftlerde sorun tek taraflı yani kadın ya da erkekte olurken bazı çiftlerde de kısırlık hem anne hem de baba adayında görülebilmektedir. Bu nedenle kısırlık tedavisi denilince tek bir tedaviden bahsetmek mümkün değildir.
Tüp bebek tedavisi kısırlık tanısı alan çiftlerde en çok kullanılan yardımcı üreme tekniğidir. Ancak belirtmek gerekir ki her tedavi gibi tüp bebek tedavisi de %100 kesin sonuçlar verebilen bir tedavi yöntemi değildir.
Yazı İçeriği
Kısırlık Testi Uygulanması
Kısırlık testi sonucunda kısırlık nedenleri annenin yaşı, yumurta rezervini azlığı, enfeksiyon, tüplerde tıkanma ya da sperm kalitesinin düşüklüğü gibi sorunlar tespit edilir. Buna göre de tedavi şekli belirlenir.
Tüp bebekte, doğal gebelikten farklı olarak döllenme işlemi laboratuvar ortamında yapılır. Bunun için anne ve babadan üreme hücreleri toplanır. Hücrelerin içinden en sağlıklı ve en kaliteli olanlar ayrıştırılır. Kadından toplanan oosit yani yumurta hücresi ve erkekten alınan sperm hücresi rahim içine benzer bir ortam olan ve kuluçka merkezi de denen özel bir labaratvar ortamında döllendirilir. Döllendirilen embriyo anne rahmine transfer edilir ve bu işlemden sonra gebeliğin, normal gebelikten farkı kalmaz.
Tüp bebek nasıl yapılır ile normal gebelik nasıl olur arasındaki en belirgin fark, yumurta ve sperm hücrelerinin döllendiği ortamdır. Ancak kısırlık sorunu erkekte ise ve kadının üreme sağlığı normal ise aşılama yöntemi de tercih edilebilmektedir. Aşılama yönteminde, erkekten alınana sperm hücreleri içinden ayrıştırılan sağlıklı ve kaliteli olanları kadının rahmine yerleştirilir. Yani aşılama yönteminde döllenme yeri yine anne rahmidir.
Tüp bebek tedavisinde embriyo elde etme işlemi iki şekilde yapılır:
- Laboratuvar ortamında yapılan döllenme işleminde spermler ve yumurtlar yan yana bırakılarak spermlerin yumurtaların içine kendi kendine girerek döllenmesi beklenir. Bu işleme klasik tüp bebek-IVF adı verilir.
- Sperm hücreleri mikroskop altında izlenir ve sağlıklı, kaliteli olanlar bir pipet yardımı ile ayıklanarak yumurtanın içine enjekte edilir. Bu işleme mikroenjeksiyon yöntemi adı verilir.
Her iki yöntemde de amaç en yüksek başarıyı elde edebilmektir. Bunun için seçeneklerden hangisinin çifte uygun olduğuna karar verilir ve işlem buna göre yapılır.
Aşılama Tedavisinin Tüp Bebekten Farkı Nedir?
İnterfilite erkekten kaynaklı ve nedeni açıklanamamış ise tüp bebek tedavisine başlanmadan önce aşılama tedavisi tercih edilir. Tüp bebek nasıl yapılır sorusuna cevap arayanların karşılaşabileceği bir tedavi yöntemi olan aşılama tedavisinde de tüp bebekte olduğu gibi transfer öncesi kadının yumurtalıkları uyarılır. Yumurtalar çatladıktan sonra baba adayından alınan spermler bir kanül yardımı rahim içine transfer edilir.
Aşılama tedavisi için kadının tüplerinden en az birinin açık olması gerekir. Aynı zamanda aşılama için erkeğin sperm analizi sonuçlarının da normal ya da normale yakın olması ve kadında da gebeliğin tutunmasını engelleyecek endometriozis, miyom gibi rahim hastalıklarının olmaması gerekir.
Tüp Bebek Nasıl Yapılır?
Her ay düzenli adet gören kadınlarda düzenli olarak tek bir yumurta oluşur. Tüp bebek tedavisi uygulanan kadınlarda yumurta sayısının arttırılması hedeflenir ve bunun için anne adayına dışarıdan verilen hormon ilaçları ile destek sağlanır.
Tüp bebek tedavisi her kadında farklılıklar gösterse de tedavi protokolünde genel olarak yumurta gelişimini sağlayan ve erken yumurtlamaya engel olan ikili hormon tedavisi uygulanır. Hormon ilaçlarının kullanımı sırasında yumurtalıkların tedaviye vereceği cevap son derece önemlidir. Bunun için yumurta gelişimi, gerekli ise kısa aralıklarla kan ve ultrason testleri yakından takip edilmelidir.
Yumurtalar istenen olgunluğa eriştiğinde yumurta çatlatma iğnesi denen basit bir iğne aspirasyon yöntemi kullanılarak toplanır. Yumurta toplama sonrasında laboratuvar ortamında baba adayından alınan spermler ile döllendirilir.
Tüp bebek tedavisi öncesinde yumurta toplama işlemi için genel anestezi kullanılabildiği gibi bazı kadınlarda işlem sedasyon veya lokal anestezi ile de yapılabilmektedir.
Adım Adım Tüp Bebek Tedavisi
Eğitim Verilmesi
Tüp bebek tedavisinin ilk basamağında, tüp bebek koordinatörü anne ve baba adayına özel bir eğitim verir. Eğitimin içeriğinde yapılacak işlemler tüp bebek nasıl yapılır hakkında, tedavide kullanılan ilaçların olası yan etkileri, tedavi planı, tedavinin nasıl yürütüleceği gibi konular anlatılır. Ayrıca çifte onay formu imzalatılır.
Yumurtalıkların Uyarılması ve Yumurta Gelişiminin Takibi
Tüp bebek nasıl yapılır sorusunun cevabını arayan çiftlerin en çok merak ettiği konuların başında yumurtalıkların uyarılması ve gelişiminin takibi yer alır. Bunun için anne adayına hormon ilaçları verilir ve bu ilaçlarını kullanılması sonucunda yumurtalıkların istenen düzeye getirilmesi amaçlanır.
Verilen ilaçların kullanımı farklı şekillerde olmaktadır. Bazı ilaçlar burun spreyi ya da cilt altına enjeksiyon olarak kullanılsa da genelde ilaçlar hap formundadır. Yumurtalıkların uyarılması yaklaşık 10 gün sürer ve ardından yumurta toplama işlemine geçilir.
Yumurtaların Toplanması
Yumurta gelişiminin takibi ile yumurtalıkların gelişimi takip edilir ve yeterli sayıda yumurta oluştuğunun tespit edildiği gün yumurtaların en son gelişim basamağının da tamamlanması için bir enjeksiyon yapılır.
Enjeksiyondan sonraki 36. saatte yumurta toplama işlemi yapılır. Yumurta toplama işlemi anestezi altında yapılır ve işlem vajinal ultrasona benzer bir işlemdir. Ancak işlem esnasında ultrason ile birlikte vajenden içeri bir şırınga geçirilir ve yumurtalar bu özel şırınga içinde toplanır. İşlem yaklaşık 30 dakika sürer ve hasta 2-3 saatlik dinlenme sonrasında taburcu edilir.
Laboratuvar İşlemleri
Tüp bebek nasıl yapılır sorusunda en çok merak edilen cevaplardan biri de laboratuvar ortamında yapılan döllendirme işlemidir. Toplanan yumurtalar, sperm hücreleri ile yan yana bir tüp içerisinde 2-4 gün arasında laboratuvarda bekletilir. Döllenme oluştuktan sonra transfer işlemine geçilir.
Tüp bebek nasıl yapılır konusuna başlarken bahsettiğimiz aşılama yöntemi de bu işleme benzer. Ancak her iki işlemdeki en büyük fark döllenme ortamlarıdır.
Embriyo Transferi
Tüp bebek nasıl yapılır sorusunda embriyo transferi de en az diğer adımlar kadar merak edilir. Bu aşamada dış ortamda gerçekleştirilen döllendirme sonrası elde edilen embriyo, anne rahmine transfer edilir. Transfer öncesinde embriyo sayısı ve kalitesi çok önemli olduğundan dolayı elde edilen en sağlıklı embriyo hücresinin seçilmesi oldukça önemlidir.
Embriyo transferi tıpkı vajinal bir muayene gibidir ve işlem sırasında anesteziye gerek duyulmaz. Bir katater içine yerleştirilen embriyolar vajenden içeri girilerek rahim ağzına yerleştirilir. İşlem hazırlığı olarak anne adayından bir miktar su içerek idrara sıkışık olması istenir.
Embriyo yerleştirme işleminden sonra iyi kalitede embriyo kalmış ise çiftin de isteği ile bu embriyoların dondurulabilir. Bu sayede ileri tarihlerde yeniden kullanımı da mümkün hale getirilir. Tüp bebek transferi sonrası hasta, hastanede 3-4 saat dinlendirilir ve ardından o günü dinlenerek geçirmek üzere hasta taburcu edilir.
Yumurtaların toplanması ya da embriyoların transferinden sonra gebeliğin gelişimini desteklemek için progesteron, östrojen ve/veya diğer ek takviyelere de gerek duyulabilmektedir.
Tüp bebek tedavisinin sonucu transfer işleminden 12 gün sonra yapılan gebelik testi ile öğrenilebilir. Tüp bebek nasıl yapılır sorusuna cevap arayan çiftlerin işlemden hemen sonra gebelik testi yapmaları sıkça karşımıza çıkan bir durumdur. Ancak belirtilen süreden önce yapılan gebelik testleri sonuç olumlu ya da olumsuz olsa da negatif çıkacaktır. Bu da gereksiz kaygıya, endişeye neden olarak böylesi stresli bir süreçte anne adayını daha fazla yormaktan başka bir işe yaramayacaktır.
Tüp bebek nasıl yapılır ise yapılsın (aşılama, yapay döllendirme) sonucun pozitif olduğu durumlarda transfer işleminden 3 hafta sonra bebeğinizim kalp atışlarını gözlemleyebilmek için kontrol ve ultrasonografi randevusu verilir.
İlginizi çekebileceğimizi düşündüğümüz diğer makalelerimiz:
Tüp bebek sonrası adet düzensizliği
AMH hormonu nedir?
Tüp bebek ve yumurta bozukluğu
Rahim filmi ve tüp bebek
Detaylı bilgi için Özel Bahçelievler Kadın Hastalıkları ve Doğum Merkezimizi arayarak ulaşabilirsiniz.
Cep Tel: 0532 414 56 66
Ofis Tel: 0212 603 66 54
E-Mail: [email protected]