Kısırlık Nedir?İstendiği halde çocuk sahibi olamama veya kısırlık, çiftlerin yaklaşık %10-20’sini etkileyen bir problem olup korunmasız düzenli cinsel ilişkiye rağmen 1 yıllık süre sonunda gebe kalınmaması olarak tanımlanmaktadır.Bu süre gebelik için çaba harcayan genç çiftlerdeki aylık fekundabilite ( bir menstruel siklusta gebe kalma oranı ) %20-25 olduğunu gösteren kanıtlara dayanmaktadır.

Yapılan çalışmalarda çiftlerin %80-85’inin ilk yılın sonunda gebe kaldığı ve bu oranın 2 yılın sonunda %90’ı aştığı görüldüğünden, genç çiftlere incelemeler başlamadan önce bekleme süresi 2 yıla çıkarılabilir. Ancak kadınlarda 35 yaş sonrasında ve özellikle 37 yaşından sonra fertilite ( doğurganlık ) çok belirgin bir şekilde azalmaya başladığından ileri yaştaki kadınlarda bekleme süresinin azaltılmasında yarar vardır.

Çocuk isteyen çiftlerde gebe kalmak için gereken süre: 

Geçen süre Gebe kalma oranı(%) 
3 ay % 57
6 ay % 72
1 yıl % 85
2 yıl % 93

Kısırlık ( infertilite) Nedenleri

kısırlık genelde iki tiptir.Bunlardan Primer olanı, eşlerden her ikisinin de önceden çocuk sahibi olamaması durumunda görülen kısırlıktır. Sekonder olanı ise eşlerden birinin daha önce çocuk sahibi olmuş olduğu kısırlıktır.
Kısırlıkta sorumlu faktör, kadında olduğu kadar erkekte de mevcut olabilir.İnfertilite vakaların %40 kadarı kadında, %40 kadarı erkekte, %10 kadarı hem kadındaki hem erkekteki sorunlardan kaynaklanır; %10 kadarının ise nedeni açıklanamamaktadır.Çocuk sahibi olamamanın nedeni ne olursa olsun, bunun yalnızca eşlerden birine değil, beraberce her ikisine ait bir sorun kimliği taşıdığını unutmamamız gerekir.

Kısırlık nedenlerini genel olarak şu şekilde sıralayabiliriz

  • Teşhis sıklığı
  • Kadındaki kısırlık nedenleri Ovulasyon sorunları % 39
  • Fallop borularının hasarı % 30
  • Çiftleşme/serviks sorunları % 18
  • Endometriozis % 13
  • Erkekteki kısırlık nedenleri Varikosel % 42
  • Bilinmeyen % 23
  • Tıkanıklık % 14
  • Diğer sorunlar % 13 (ör; bağışıklık,testisle ilgili, ilaç. )

 

Kısır Çiftlerin Değerlendirilmesi

Son yıllarda kısırlık oranında bir artış söz konusudur, temel sebebi ise özellikle kadınların giderek daha ileri yaşlarda çocuk sahibi olma arzusuna bağlanır.Erkeklerde ise kimyasal etkenler, çevre faktörleri ve yine yoğun çalışma hayatının getirdiği stresin yaptığı hem ilişki sıklığındaki azalma hem de spermlerde bir takım bozucu etkiler görülmektedir. 
Kısırlık nedeniyle hastaneye başvuran çiftlerde önce erkeğin testisleri, penis ve torbaları muayene edilir.Ardından sperm parametrelerine bakılır, çünkü sperm sayımı gibi basit bir işlemle kısırlık sebebinin yaklaşık % 45’i aydınlatılabiliyor.Spermlerde sayısal azalma (oligospermi), hareket bozukluğu ( motilite ), ve şekil bozuklukları ( morfoloji) incelenir.

Erkeklerde bu bozuklukların sebebi olarak çok sıcak ortamlarda çalışma, sıcak hamam, sauna merakı, çok uzun yol şöförleri gibi devamlı sıcak ortamlarda kalmanın yaptığı bir etki vardır. Bazen erkeklerde hiç sperm hücresi bulunamayabilir (azospermi), bu durum kanallarda tıkanıklık veya doğuştan testise ait herhangi bir hastalığa bağlı olabilir.Yeterli sperm konsantrasyonunun bugünkü kriterlere göre 20 milyon/mı olması yeterlidir. Ancak sperm parametreleri içinde gebelik oluşumu yorumlanmasında en az değerli olan parametre konsantrasyon’dur.Daha iyi kriterler öncelikle morfoloji sonrada motilite’dir.

Kadınlara gelince tıbbı özgeçmişleri ayrıntılı olarak incelenir,diyet ,yaşam biçimi, mesleki riskleri,cinsel gelişme , menstruel hikayesi, doğum kontrolu uygulanıp uygulanmaması,daha önceki gebelikler ve cinsel ilişkiyle ilgili sorulara cevap aranır.Fizik muayene ve ardından pelvis muayenesine(iç muayene)geçilir.Ayrıntılı ultrasonografi ile rahim (uterus) ve yumurtalıklar (over) incelenir.Hormonal durumların tesbiti için adetin 3. günü kan örneği alınır.Rahim boşluğunun ve fallop tüplerinin incelenmesi için Histerosalpingografi istenir.

Kısırlık Tedavisi

Çiftin değerlendirilmesinde tetkiklerin detaylı olması tedavinin başarısını etkilemektedir.Çiftin tüm özelliklerinin detaylıca bilinmesi kendisi için en uygun tedavinin planlanmasını sağlayacak ve başarı şansı bu oranda yüksek olacaktır.
Son yıllarda kısırlık tedavisinde bir çok ilerleme kaydedilmiştir. Çocuk sahibi olamayan eşlerin tedavisi, 4 temel kategoride uygulanır ve bunlardan çiftler için hangisinin en uygun olduğuna doktoru karar verecektir. 
1) Hormon tedavisi: Sperm yapımını veya yumurtlamayı etkileyen bir hormonal dengesizlik nedeniyle çocuğu olmayan eşlerde başarılı döllenme sağlamak için hormonal uyarıların yerini almak üzere hormon tedavisi uygulanır.
2) Cerrahi girişimler ve mikrocerrahi:Erkeğin ya da kadının üreme sistemindeki anatomik sorunlar veya anormallikler mevcutsa cerrahi girişimlerden faydalanılır. 
3) Yapay döllenme:Bir sperm örneği özel olarak yıkanıp hazırlandıktan sonra kadının vajinasına, rahim boynu kanalına veya rahmine bırakılır( İUİ)
3) Yardımcı üreme teknolojileri (ART) ve Tüp bebek : Özellikle tüplerdeki( fallop boruları) veya spermlerdeki olmak üzere çok sayıda kısırlık sorununun üstesinden gelebilir. Yardımcı Üreme Teknolojileri ile birlikte gerçekleştirilen uygulamalar arasında İCSİ (sitoplasma içersine sperm enjeksiyonu), Hatching (asiste geliştirme), Krioprezervasyon ( dondurarak saklama) yer alır.