Yumurtalık kisti: Kadın üreme organlarından biri olan yumurtalıklar, rahmin sağında ve solunda, alt karın bölgesinde yer alan organlardır. Henüz menopoza girmeyen sağlıklı bir kadının yumurtalıkları her ay düzenli olarak yumurta, östrojen ve progesteron üretir ve bu yumurta hücresi sperm hücresi ile karşılaşırsa gebelik meydana gelir.

Bazen yumurtalıkların birinde, yumurtalık (over) kistleri denen ve içi sıvı dolu kesecikler gelişir. Yumurtalık (over) kistleri hemen hemen her kadının hayatında en az bir kere karşılaştıkları bir durumdur ve belirti vermedikleri için kadınlar bu kistlerin varlığından habersizdir.

Bunun sebebi, yumurtalık kistlerinin karın boşluğunda kendilerine yer bulmasıdır. Karın boşluğuna doğru büyüyen kistler yumurtalıkta fonksiyon kaybına neden olmazlar. Bu nedenle de belirti vermeyebilirler ve rutin jinekolojik muayeneler esnasında fark edilirler.

Yumurtalık Kisti Tedavisi

Yumurtalık (over) kistleri genelde tedaviye gerek kalmadan, her adet döneminde kendiliğinden ortadan kaybolurlar. Ancak bazı kistler yok olmaz ve takip edildiklerinde büyüme gösterirler. Kendiliğinden kaybolmayan, küçülmeyen aksine büyüme gösteren yumurtalık (over) kistleri tedavisi için öncelik ilaç tedavisidir. İlaç tedavileri genelde yumurtalık (over) kistleri tedavisi için oldukça fayda veren bir tedavidir.

Doğum kontrol hapları

Yumurtalık (over) kistleri sık tekrarlayan hastalarda doğum kontrol hapı kullanmak en sık tercih edilen tedavi yöntemidir. Doğum kontrol hapı kullanmak ovulasyonu durdurmayı sağlar. Oral kontraseptifler ilaç grubunda yer alan doğum kontrol hapları ayrıca yumurtalık kanseri riskini de azaltabilmektedir. Postmenopozal yani menopoz sonrası kadınlarda yumurtalık kanseri riski menopoz öncesine göre daha yüksektir.

Laparoskopi

Doktorunuz yumurtalık kistinizin kanserli bir kitle olduğundan şüpheleniyorsa kistin boyutu küçük dahi olsa kapalı ameliyat ile alınmasını isteyecektir.

Laparoskopi yumurtalık (over) kistleri ameliyatı için en sık kullanılan ameliyat yöntemidir. Laparoskopik yumurtalık ameliyatı genel anestezi altında yapılır. Ameliyat esnasında göbek deliğinden açılan küçük kesilerden ince teleskobik borular yerleştirilir. Bu boruların içinden karın içine sokularak karın içi organların görüntülenmesi sağlanır. Borulardan içeri sokulan laparoskopi bıçakları ile yumurtalık kisti alınır. İşlem sırasında büyük bir ameliyat kesisi açılmaz ve işlemin tüm detayları kameradan takip edilir.

Laparotomi

Yumurtalık kisti ameliyatı laparotomi yöntemi ila de yapılabilen bir ameliyattır. Açık yumurtalık ameliyatı olarak da bilinen bu yöntem daha çok kistlerin büyük olduğu hastalarda uygulanır. Çıkartılan kiste ameliyat esnasında acil biyopsi yapılır ve yumurtalık kanseri tespit edilirse ameliyat devam edilerek yumurtalıkları ve rahim tümüyle çıkartılır. Histerektomi adı verilen yumurtalık ve rahimin komple çıkartılması için hastaya ameliyat öncesinde durumu ile bilgi verilir.

Hekim yumurtalık kistinin kanserli bir doku olduğundan şüpheleniyorsa bu durumu ameliyat öncesinde hastası ile uygun bir dille konuşur. Doktor, ameliyat esnasında histerektomi yapılabilme ihtimalinin olduğunu da hastasına anlatır. Nadiren de olsa ultrasonda iyi görünen ve testlerde bir belirti vermeyen yumurtalık kistleri de ameliyat esnasında yumurtalık kanseri olarak teşhis edilebilir. Bu gibi durumlarda hasta henüz narkoz etkisinde iken eşine ya da diğer birinci derece yakın akrabalarına danışılarak histerektomi ameliyatına karar verir. Bunun nedeni kadının kanser tedavisindeki cerrahi adımını tek seferde tamamlamaktır.

Yumurtalık Kisti Nasıl Geçer?

Yumurtalık (over) kistleri çoğunlukla iyi huylu yani kansersiz kistlerdir ve ek tedaviye gerek kalmadan kendiliğinden geçer. Kist eğer küçük ise ve hastada ağrıya ya da diğer yumurtalık kisti belirtilerine neden olmuyorsa genelde takip edilmesi yeterli olmaktadır.

Yumurtalık (over) kistleri ağrıya, adet düzensizliğine ya da diğer komplikasyonlara neden oluyorsa doğum kontrol hapı kullanımı ile sorunların çoğu ortadan kalkar. Doğum kontrol hapı, yumurtalıklarda ovulasyonu durdurur. Bu da yeni bir kist oluşmasını engeller ve var olan kistin küçülerek ortadan kaybolmasını sağlar. Yumurtalık (over) kistler ilaç tedavisine yanıt vermez ise ve büyüme devam ediyorsa kistin cerrahi olarak çıkartılması gerekebilir. Ancak altını çizmek gerekir ki bu durum sık rastlanan bir durum değildir ve iyi huylu yumurtalık kistlerinin birçoğu doğum kontrol hapı ile engellenebilmekte ve tedavi edilebilmektedir.

Yumurtalık Kisti Patlaması (over kist rüptürü)

Yumurtalık kistlerinin içi sıvı ile doludur ve kist büyüdükçe bu sıvı kistin de gerilmesine neden olur. Kistin hacmi bir noktadan sonra bu gerginliği kaldıramaz ve kistin çeperinde yırtılma meydana gelir. Bu durumu over kisti rüptürü yani yumurtalık kisti patlaması adı verilir.

Yumurtalık kistinin patlaması kadınlar için endişe verici olsa da yumurtalık kistinin patlaması çoğu zaman farkına dahi varılamayan bir olaydır. Ancak her yumurtalık kisti patlaması aynı şekilde yan etkilere ve belirtilere neden olmaz.

Bazı yumurtalık kisti patladığında şiddetli ağrı ve kanamaya neden olur. Kanama genelde kendiliğinden dursa da yumurtalık kisti patladığında kanama durmayarak karın içine yayılabilir. Bu durumda kadında ağrıya ek olarak bayılma, göz kararması hatta şok gibi yaşamını tehdit eden komplikasyonlar görülebilir. Yumurtalık kisti takipte olan bir hastada bu gibi belirtiler yaşanmaya başladıysa acilen hastaneye başvurması gerekir. Bu belirtilerin sebebi kistin rüptüre olması ya da burkulmuş (torsiyon) olması olabilmektedir.

Yumurtalık kistinin rüptüre olması yani patlaması kendiliğinden olabileceği gibi cinsel ilişki esnasında da yaşanabilmektedir. Cinsel ilişki esnasında aniden de kasık ve karın ağrısı hissetmeniz durumunda ağrı geçmezse ve şiddetini arttırmadan devam ederse de yine acilen bir doktora başvurmanız önemlidir.

Over kisti rüptürü her zaman karın içerisine kanama yapmaz ve yalnızca kistin içindeki sıvı bazen tek başına bazen de hafif bir kanama ile ortadan kalkar.

Yumurtalık (over) kistleri patlarsa doktorunuz ultrason muayenesi ile ayırıcı tanıyı kolayca koyabilir. Patlayan over kisti ve çevresindeki kanama ve akan sıvı ultrasonda net biçimde görülür. Yumurtalık kisti patlamasının tedavisi için takip ve hastaya destek tedavisi genelde yeterlidir. Ancak kanama şiddetliyse ve hasta iç kanama geçiriyorsa acilen ameliyata alınarak kanama kontrol altına alınır. Over rüptürü ameliyatı kanamayı durdurmayı sağlayamazsa bu durumda kistin yer aldığı yumurtalığın tamamen alınması gerekebilmektedir. Over kisti patlaması ameliyatı hastanın genel durumuna ve iç kanamanın yoğunluğuna göre açık ya da kapalı ameliyat olarak yapılır.

Yumurtalık Kisti Çeşitleri

Yumurtalık over kistler 5 farklı türe sahiptir.

İnklüzyon Kisti

Ultrasonda fark edilmeyen ve belirti vermeyen bir kist türüdür. Fonksiyonel olmayan bir kist türü olduğu için de ağrı ya da diğer yumurtalık kisti belirtilerine neden olmazlar. Bu tip kistlerin uzun dönemde sonra yumurtalık kanserine dönüşeceğini savunan araştırmacılar da vardır.

Follikül Kisti

Daha çok genç kadınlarda rastlanan bir kist türüdür ve gelişimi tamamlayan ancak çatlayamayan yumurta hücresinin büyümeye devam etmesi sonucu oluşur. Çoğunlukla belirti vermeseler de adet gecikmesine neden olabilirler. Adet gecikmesi için yapılan muayene esnasında rastlanan bu tip basit kistler 2-3 cm boyutlarındadır. Genelde tedavi gerektirmeden kendiliğinden geçse de hastada şikâyete neden oluyorlarsa doğum kontrol hapı kullanımı yeterli olmaktadır.

Korpus Luteum Kisti

Yumurtlama dönemi sonrasında yumurta hücresinin atıldığı doku başkalaşır ve korpus luteum denen dokuya dönüşür. Hamilelik meydan gelmesi halinde progesteron hormonu, plasentadan salınıncaya dek korpus luteum dokusunda üretilir. Bu doku kiste dönüşür ise ve buna korpus luteum kisti denir. Bu kist çoğunlukla 3-4 cm büyüklüğündedir ve salgıladığı hormondan dolayı adet gecikmesine neden olabilir. Çoğu zaman tedaviye mahal vermeden kendiliğinden kaybolur.

Teka-Lutein Kisti

Özellikle tüp bebek gibi kısırlık tedavisi gören kadınlarda meydana gelir. Vücutta biriken aşırı hormondan dolayı meydana gelen bu kist her iki yumurtalıkta da görülür. Hastanın yatak tedavisine ek olarak sık takibi de önemlidir.

Gebelik Luteoması

Bu kist sadece hamile kadınlarda görülebilen ve bazı kadınlarda 20 cm kadar ulaşabilen bir kisttir. Kist, hamilelik sonunda kendiliğinden gerileyerek kaybolur.

İlginizi çekebileceğimizi düşündüğümüz diğer makalemiz:
Dış gebelik nedir? Nasıl tedavi edilir?

Konu ile alakalı yabancı kaynaklar:
https://www.healthline.com/health/ovarian-cysts

Detaylı bilgi için Özel Bahçelievler Kadın Hastalıkları ve Doğum Merkezimizi arayarak ulaşabilirsiniz.
Cep Tel: 0532 414 56 66
Ofis Tel: 0212 603 66 54
E-Mail: [email protected]